شیر گرفتن کودک یکی از مهم‌ترین فرایندهایی است که برای رشد و سلامت کودک بسیار حائز اهمیت است. زمانی که تصمیم به از شیر گرفتن کودک می کنید، در واقع او را از شیر گرفته اید و یا به تدریج برنامه ی غذایی او را تغییر می دهید. برای خیلی از مادران از شیر گرفتن کودکشان بسیار دشوار است.
فواید شیر مادر
شیر مادر هر روز بر اساس نیازهای شیرخوار برای رشد و تغذیه ساخته می شود، در حالی که سایر شیرها و/یا شیر خشک ها بدون توجه به نیاز روزانه نوزاد یکسان می مانند. به عنوان مثال، شیر اول، مقدار کمی آغوز مایل به زرد، حاوی پروتئین، مواد معدنی و آنتی بادی است. آغوز همچنین به عنوان یک ملین عمل می کند. شیر مادر همچنین از آنزیم هایی تشکیل شده است که هضم شیر مادر را آسان می کند.
این آنزیم‌های گوارشی همچنین میکروارگانیسم‌هایی را که ممکن است وارد معده شده باشند از بین می‌برند و از این طریق محافظت بیشتری در برابر بیماری ایجاد می‌کنند. علاوه بر این، شیر مادر استریل است.
نرخ مرگ و میر نوزادان (IMRs) در میان نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می شوند، 4 برابر کمتر از IMR نوزادان تغذیه مصنوعی است. علاوه بر این، شیردهی پیوندی قوی بین مادر و کودک برقرار می کند که در آن کودک احساس خوشبختی و امنیت می کند.
تغذیه با شیر مادر نیز برای مادر مفید است. رحم مادر شیرده کاملاً به اندازه اصلی منقبض می شود در حالی که رحم مادری که شیر نمی دهد اینطور نیست. علاوه بر این، زنان شیرده نسبت به زنانی که هرگز با شیر مادر تغذیه نکرده‌اند، کمتر مستعد ابتلا به سرطان سینه هستند.
علاوه بر این، هر چه یک مادر بیشتر شیر بدهد، احتمال ابتلای او به سرطان سینه کمتر است. تغذیه با شیر مادر نیز تا حدی به عنوان یک ضد بارداری عمل می کند. اما پس از گذشت 6 ماه تا دو سال باید برای از شیر گرفتن کودک اقدام کنید چرا که دیگر به راحتی می تواند غذاهای جامد استفاده کند و این غذاها می توانند ویتامین های کودکان را تامین کنند.
جدا کردن کودک از سینه مادر و ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی و رفتاری کودکی، یک مرحله مهم و طبیعی در رشد و تکامل کودک است. کودک مادر خود را منبع شادی و انرژی و غذا می داند وقتی او را از شیر میگیرید، قبول این مورد برایش بسیار دشوار بوده و این موضوع هم برای مادر و هم برای کودک بسیار سخت و ناراحت کننده است.
کودک در این زمان چیزهای متفاوتی را تجربه می کند که در آینده ی او تاثیر زیادی دارد. حس محرومیت در این زمان و جدایی از لذت بخش ترین اتفاق زندگی کودک است.
از شیر گرفتن کودک یک نقطه عطف مهم در رشد آنهاست که، از شیردهی انحصاری یا تغذیه با شیر خشک به معرفی غذاهای جامد است. زمان مناسب برای شروع از شیر گرفتن کودک می تواند از نوزادی به نوزاد دیگر متفاوت باشد، اما معمولاً از سن 6 ماهگی شروع می شود.
این زمان بندی با آمادگی رشد و نیازهای تغذیه ای شیرخوار هماهنگ است. با این حال، تشخیص این نکته ضروری است که در مورد فرآیند از شیر گرفتن، تفاوت قابل توجهی بین نوزادان پسر و دختر وجود ندارد. ملاحظات اولیه باید نشانه های فردی کودک و آمادگی او برای غذاهای جامد باشد.
شروع از شیر گرفتن از حدود 6 ماهگی به طور کلی توصیه می شود زیرا در این سن، اکثر نوزادان مهارت های فیزیکی و رشدی لازم را برای خوردن غذاهای جامد ایجاد کرده اند. سیستم گوارشی آنها بالغ‌تر است و معمولاً می‌توانند با حمایت بنشینند، سر خود را ثابت نگه دارند و با دست بردن به غذا یا نشان دادن کنجکاوی نسبت به آنچه که دیگران می‌خورند، علاقه نشان دهند.
مهم است که توجه داشته باشید که هیچ تفاوت قابل توجهی در روند از شیر گرفتن بین نوزادان پسر و دختر وجود ندارد. عوامل کلیدی برای از شیر گرفتن موفقیت آمیز، آمادگی کودک و معرفی تدریجی غذاهای مناسب است. والدین باید علائم آمادگی کودک خود را مشاهده کنند، مانند افزایش علاقه به غذا، توانایی نشستن، و کاهش رفلکس فشار زبان (که اشیا را از دهان آنها بیرون می راند).
هنگام معرفی غذاهای جامد به نوزادان پسر یا دختر، والدین باید غذاهای تک ماده ای و مناسب سن مانند سبزیجات پوره شده، میوه ها یا غلات برنج را انتخاب کنند. با قاشق های کوچک شروع کنید و به مرور زمان مقدار آن را افزایش دهید.
لازم است صبور باشید و به واکنش کودک به غذاهای مختلف توجه کنید، زیرا ممکن است برخی از نوزادان ترجیحات یا آلرژی غذایی داشته باشند. همیشه با یک متخصص اطفال برای راهنمایی و توصیه های خاص به نیازهای کودک خود مشورت کنید.
روش های مختلف از شیر گرفتن کودک
اولین موردی که باید در نظر داشته باشید این است که جدا کردن کودک از سینه مادر یک مرحله پیشرفته در رشد و تکامل کودک است و برای رسیدن به این مرحله، کودک باید به مراحل قبلی رشد خود، یعنی شروع تغذیه جایگزین، رسیده باشد. اگر کودک شما هنوز به صورت کامل به غذای جامد عادت نکرده است، بهتر است ابتدا به طور تدریجی غذاهای جامد را به جای شیر به او ارائه دهید تا به تدریج از شیر دست بردارد.
یکی از اشتباه ترین روش های از شیر گرفتن کودک تلخ کردن سینه است، بعضی از مادران تصمیم به از شیر گرفتن کودک خود در زمانی زودتر از 2 سالگی کودک می گیرند. این یک تصمیم اشتباه است زیرا عامل ضعف جسمی و روحی کودک خود خواهید شد.
سینه ی مادر و مکیدن شیر، برای کودک یکی از بهترین تجربه های زندگی او است. پس برای از شیر جدا کردن او از روش های تلخ کردن سینه و یا زخمی نشان دادن آن و … خودداری کنید. ناامید کردن بچه از بهترین تجربه زندگی اش راه درستی نیست.
در نتیجه بهتر است طریقه ی ارتباط با کودکان را آموزش دیده باشید. بهترین روش برای از شیر گرفتن کودک، جدا کردن او از شیر به صورت تدریجی است. کودکانی که در کنار شیر مادر غذای کمکی استفاده می کنند هر 4 ساعت یک بار می توانند از شیر مادر استفاده کنند.
شیر گرفتن از مادر برای کودک یک فرآیند طبیعی و مهم است که به کودک انرژی و تغذیه لازم را می‌دهد.
از شیر گرفتن ناگهانی:
مادران به دلایل مختلفی مانند: بیماری، بارداری و یا مسافرت و دوری مادر از کودک و… مجبور می شوند کودک خود را ظرف چند روز از شیر بگیرند، در این زمان اضطراب بسیاری در کودک شما ایجاد خواهد شد و قطع ناگهانی شیر موجب بد رفتاری و گریه و… کودک می شود. از شیر گرفتن کودک باید با صبر و حوصله باشد در نتیجه زمان مناسب را انتخاب کنید
از شیر گرفتن به صورت تدریجی:
کودکان در سن شش ماهگی می توانند در کنار شیر مادر از غذای کمکی استفاده کنند و مادر می تواند یک برنامه ی غذایی مناسب برای کودک در نظر بگیرد. دادن مایعات در لیوان مخصوص و یا قاشق، بازی با اسباب بازی هایش و…. می توانند دلبستگی های کودک را به شیر مادر کمتر کنند و جانشین مناسبی برای او باشند.
برای از شیر گرفتن کودک ، می‌توانید از روش‌های رفتاری استفاده کنید. به عنوان مثال، می‌توانید سینه را در زمان‌های خاصی، مانند قبل از خواب، از کودک دور کنید تا او به تدریج به این موضوع عادت کند. همچنین، می‌توانید از اشیاء و سرگرمی‌های دیگر برای توجه کودک استفاده کنید تا او به تدریج از سینه دست بردارد.
از شیر گرفتن شبانه:
زمانی که کودک به بین 6 ماهگی تا یک سالگی است و از غذای کمکی استفاده می کند معمولا شب ها کمتر از شیر مادر تغذیه می کند. به این روند از شیر گرفتن شبانه می گویند و این روند به استراحت و پر انرژی بودن مادر بیشتر کمک می کند.
دفعات شیردهی را کاهش دهید:
زمانی که فواصل شیردهی مشخص شد مادر می تواند حذف وعده های شیر را شروع کند. بهترین کار این است که وعده ی غذای کمکی کودک را به طور کامل به او بدهید و بعد از سیر شدن کودک و زمان کوتاهی که از وعده ی غذای او گذشت به کودک خود شیر دهید.
وقتی کودک سیر باشد کمتر شیر میخورد. شیر دادن وقت ناهار را اول قطع کنید زیرا مطمئن هستید کودک با خوردن ناهار سیر شده است و نیازی به شیر مادر ندارد. به این نکته توجه کنید که زمانی که یکی از نوبت های شیر دادن را از کودک گرفته اید در زمان بی تابی او نوبت را برنگردانید حتی زمانی که کودک گریه می کند و اعتراض خود را اینگونه نشان می دهد شما باید روی هدف خود بمانید.
آخرین نوبت هایی که باید حذف شوند، قبل از خواب و هنگام صبح است و بهتر است این نوبت ها را تا زمانی که کودک علاقه ی خود را به شیر مادر از دست دهد حفظ کنید.
برای کاهش تنش و ناراحتی کودک، می‌توانید در این مرحله به میزان بیشتری با او تعامل داشته باشید. به عنوان مثال، می‌توانید با کودکتان بازی کنید و به او بیشتر توجه کنید تا او در این مرحله احساس امنیت و راحتی کند.
توصیه های مهم و کاربردی
- قبل اینکه بخواهید کودک را از شیر بگیرید با پزشک او مشورت کنید، زیرا از شیر گرفتن کودکان نارس باید دیرتر از کودکان معمولی انجام شود تا این عمل باعث کاهش وزن در کودک نشود.
- از تصمیم خود مطمئن شوید و با صبر و حوصله این کار را انجام دهید و آمادگی بی قراری های کودک را داشته باشید.
- فاصله زمانی را در نظر بگیرید و حذف هر وعده شیر خوردن کودک را به فاصله ی 10 روز انجام دهید.
- اگر امکانش را دارید زمان بیشتری را برای سرگرم کردن کودک خود صرف کنید. زیرا با این کار اشتیاق او به خوردن شیر کمتر می شود.
- تمام آموزش ها را در یک زمان انجام ندهید و تنش برای کودک ایجاد نکنید. یعنی زمانی که او را از شیر جدا میکنید همزمان با آموزش کنترل ادرار و از پوشک گرفتن کودک در یک زمان نباشد.
- از دیگران کمک بخواهید و زمانی که شیر خوردن کودک هنگام شب را قطع می کنید، از دیگران بخواهید که کودک را به خواب دعوت کنند.
- از خواندن لالایی و قصه های شبانه غافل نشوید و از اسباب بازی و عروسک های نرم و زیبا استفاده کنید و از کودک بخواهید که آن ها را در آغوش بگیرد، این کار آرامش خاصی به او می دهد.
- زمانی که کودک را کاملا از شیر جدا کردید، بهتر است مادر از لباس، هنگام استحمام کودک استفاده کند تا کودک دوباره به خوردن شیر تشویق نشود.
-
در صورتی که به دلیل ناراحتی از شیر گرفتن کودک به شدت گریه می‌کند و علائم دیگری از استرس و ناراحتی دارد، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا به شما راهنمایی کند که چطور می‌توانید این مشکل را حل کنید.
پدران خود را مسئول بدانند: از شیر گرفتن کودک تنها وظیفه ی مادر نیست و هنگامی که کودک برای خوردن شیر پافشاری می کند بهتر است پدر خانواده او را تشویق به غذا خوردن کند و کودک را سرگرم به بازی کردن کند و او را به آرامش دعوت کند این موضوع به سلامت نوزاد نیز کمک بزرگی می کند.
سخن آخر:
خانواده، بخصوص مادر باید به هنگام از شیر گرفتن کودک صبر و تحمل خود را بالا ببرد و بداند در این تصمیمی که گرفته است نباید با بی قراری های کودک و گریه های او خود را ببازد و از تصمیمش صرف نظر کند و باید قاطعانه سر تصمیم خود بایستد. اما مادران باید در مقابل نوزادی که تمایلی ندارد از شیر گرفته شود صبور باشند.
