دروغگویی کودک در سنین مختلفی شروع می شود که بیشتر در کودکان 4 سال به بالا دیده می شود و اشتباه است اگر به کودکان کوچک تر بخواهیم این برچسب را بزنیم. زمانی که کودک شروع به صحبت کردن می کند امکان دارد در میان کلام او دروغ گفتن به چشم بخورد مثلا خواهرم مرا زد و … اما آیا می توان به این کودک که سنی بین 2 تا 3 سال دارد برچسب دروغگویی زد؟
برخی از کودکان برای جلب توجه و یا عکس العمل و دیدن نوع واکنش شما شروع به گفتن حرف هایی میکنند که واقعیت ندارد اما از ماهیت دروغ گفتن اطلاعی ندارند. کودکان از 6 سالگی به بعد که سیر تکامل مغزیشان تقزیبا کامل شده است دیگر نمی توانند به راحتی دروغ بگویند و به راحتی متوجه این موضوع می شوند که چیزی که بیان می کنند واقعیت دارد یا نه در کل می توانند حقیقت را از وهم و خیال تشخیص دهند.
دروغگویی کودک می تواند والدین را به شدت عصبانی کند اما برچسب زدن به کودکی که نمی داند دروغ گفتن اصلا چه معنای بدی دارد کاری اشتباه تر است. مثلا کودک شما علاقه به یک نوع غذا دارد و به دروغ به شما می گوید آن را نخورده است اما نشانه های صورت و دستان او بیان می کند که غذا را او خورده است این موضوع می تواند شما را به شدت عصبانی کند اما بهتر است بدانید که چه واکنشی در اینجا درست است.
دلایل زیادی وجود دارد که باعث دروغگویی کودک می شود و با شناخت آن ها می توانید به رفع آن کمک کنید برخی از پدر مادرها با شنیدن دروغگویی کودک خود بسیار ناامید از نوع تربیت خود می شوند اما بهتر است بدانید دروغ گفتن یکی از مشکلات عادی در کودکان محسوب می شود که باید به آن رسیدگی شود. دروغگویی کودک یک نقص شخصیتی محسوب نمی شود بلکه از روی ناپختگی و برای رفع مشکل و نیاز آن ها اتفاق می افتد.
دلایل دروغگویی در کودکان
دلایل زیادی وجود دارد که می تواند موجب دروغگویی کودک شود مانند:
- کودک شما نمی تواند حقیقت را از خیالات تشخیص دهد مثلا برخی از کودکان در خیالاتشان اتفاقی می افتد و یا به چیزهایی فکر می کنند که در واقعیت اتفاق نیفتاده است اما آن را برای شما تعریف می کنند به طوری که اتفاق افتاده است و یک واقعیت می باشد که بیشتر در کودکان پیش فعال نیز دیده می شود و یا وسایل خواهر و برادرشان را برمی دارند و می گویند مال من است در صورتی که هنوز اطلاعی از مفهوم ماکیت ندارند بمابراین نباید برچسب دروغگویی کودک را به او بزنید.
- برخی از کودکان تمرکز کافی ندارند و بازه‌ی توجه آن ها بسیار کمتر از بزرگسالان می باشد و نباید از این کودک انتظار داشته باشیم که جزییات را در خاطر خود بسپارد بنابراین زمانی که از او سوال می پرسید در آن زمان چه اتفاقی برایش افتاده می تواند به راحتی چیز دیگری را بیان کند. در نتیجه اگر کودک نتوانست حقیقت را به شما بگوید نگران آن نباشید این مسئله به دلیل حافظه ی ضعیف آن ها نشات می گیرد.
- برخی از مواقع دروغگویی کودک نشات گرفته از بی توجهی شما می باشد. برخی کودکان برای اینکه جلب توجه کنند به دروغ گفتن روی می آورند چرا که والدین و یا سایر خانواده و بزرگترها به او توجه کافی ندارند حتی در این مواقع با لجبازی کودکان نیز مواجه خواهید شد بنابراین سعی می کنند با دروغ گفتن توجه دیگران را جلب کنند. در چنین مواقعی بهتر است با رفتارهای مثبت و توجه کردن به فرزندتان او را از دروغ گفتن باز دارید.
- کودکان والدین را الگوی خود قرار می دهند و زمانی که کودک میبیند شما به راحتی دروغ می گویید و کار خود را راه می اندازید او نیز این کار را انجام میدهد. مثلا تلفن خانه زنگ می خورد و می گویید بگو پدر خانه نیست در صورتی که شما جلوی چشم فرزندتان نشسته اید. این موارد می تواند آموزشی برای دروغگویی کودک شما باشد بنابراین سعی کنید در هر شرایطی حقیقت را بیان کنید حتی اگر تبعات زیادی داشته باشد تا کودک نیز راستگویی را آموزش ببیند.
- فشارهایی که از سمت شما وارد می شود تا کودک جزئیات یک مسئله را بیان کند. دروغگویی یک مکانیزم برای دفاع می باشد و زمانی که شما کودک خود را مواخذه می کنید که در مورد خوردن خوراکی حرف حقیقت را بزند او نیز با گفتن دروغ سعی می کند از خود دفاع کند چرا که تصور دارد مجبور نیست این همه فشار را تحمل کند.
- کمبود محبت یکی از دلایل دروغگویی کودک است این موضوع به حدی مهم تلقی می شود که می تواند آسیب هایی مانند: نداشتن اعتماد به نفس، ایجاد مشکل در یادگیری، شب ادراری، عدم خودباوری، بروز رفتارهای ناشایست و… را در بر داشته باشد. این کودکان نمی توانند با رفتار مودبانه و مثبتی که دارند توجه دیگران را جلب کنند بنابراین با رفتارهای نامناسب مانند فریاد زدن کودک، خرابکاری، دروغ گفتن و … تلاش می کنند تا بزرگترها به آن ها توجه کنند که یا تنبیه می شوند و یا به آن ها محبت می شود.
- در برخی از کودکان دیده شده است که به علت ترس و اضطرابی که دارند به سمت دروغ گفتن می روند مثلا می ترسند واقعیت چیزی را بیان کنند و یا میترسند با گفتن واقعیت آنچه را که به آن علاقه دارند از دست بدهند. به این کودکان نمی توان برچسب دروغگویی زد بلکه باید ریشه اضطراب و ترس آن ها پیدا شود که در این مواقع می توانید از یک روانشناس کودک کمک بگیرید.
ترغیب کودک به گفتن حقیقت
زمانی که کودک شما به حد کافی بزرگ شده است و می تواند درست را از غلط تشخیص دهد و درک بین حقیقت و خیال را دارد می توانید او را تشویق به گفتن حقیقت کنید در این سن می توان از دروغگویی کودک جلوگیری کرد. این کار را می توانید با صحبت کردن و اینکه حقیقت و صداقت می تواند بنیان یک خانواده و حتی شخصیت یک فرد را حفظ کند شروع کنید. با تعریف از فرزندتان او را به راستگویی تشویق کنید این کار نیاز به زمان و صبر دارد تا او به این آگاهی دست پیدا کند.
زمانی که کودک شما در حال گفتن خیالات ذهن خودش است می توانید با گفتن اینکه این داستان می تواند عالی باشد و می توانیم برای افراد خانواده نیز آن را تعریف کینیم به او کمک می کنید تا از دروغ گفتن صرفه نظر کند و آن را یه داستان و خیال بداند.
دروغگویی کودک زمانی شکل می گیرد که در موقعیتی قرار می گیرد که حس می کند درآن زمان به گفتن دروغ نیاز دارد بنابراین سعی کنید کودک را در این موقعیت قرار ندهید برای مثال اگر لیوان آب را شکسته ار او نپرسید تو لیوان را شکسته ای؟ بلکه بگویید لیوان آبت شکسته است دفعه دیگر مراقب باش چون امکان دارد دست و پایت زخمی شود.
زمانی که کودک شما صادقانه در مورد رفتار اشتباهش با شما صحبت می کند او را تنبیه نکنید بلکه به خاطر صداقتش او را تشویق کنید و به او بگویید که خوشحالم حقیقت را به من گفتی و…
برای کودک خود کتاب بخرید کتاب خواندن کودکان می تواند به طرز تفکر آن ها کمک کند البته باید توجه داشته باشید که موضوع کتاب در رابطه با چه مسئله ای می باشد و سعی کنید کتاب هایی را بخرید که به رشد شخصیت و موفقیت او کمک کند با داستان ها و کتاب های مفید می توانید از دروغگویی کودک جلوگیری کند.
