بی نظمی کودکان یکی از دغدغه های والدین محسوب می شود یک چالش بزرگ که بسیاری از والدین را گله مند کرده است. بی نظمی کودکان یکی از خصوصیات اخلاقی به شمار می آید که می تواند در آینده برای آن ها دردسر ساز باشد و آن ها را در زندگی شخصی و یا در محیط های اجتماعی دچار مشکل کند. بنابراین بهتر است زمانی که فرزند شما یک کودک می باشد برای تربیت او چاره ای بی اندیشید.
یکی از رفتارهای مودبانه در کودکان، نظم و مرتب بودن آن ها می باشد بی نظمی کودکان نه تنها در آینده به آن ها آسیب می زند بلکه حتی فرزند شما دیگر نمی تواند در امور کاری خود موفق باشد و نظم و قوانین کاری و رفتارهای اجتماعی را رعایت کند در نتیجه بهترین راه این می باشد که شما در زمان کودکی فکری برای رفع این مشکل کنید.
در اکثر خانه هایی که بچه های کوچک دارند شنیدن، اتاقت را مرتب کن، وسایلت را جای خودشان بگذار، لباست را از روی زمین بردار، اسباب بازی هایت را جمع کن، کتاب های درسی ات را مرتب کن و … مدام به گوش میخورد و بیشتر والدین مدام از شلختگی و بی نظمی کودکان در حال شکایت هستند و تحمل چنین رفتاری برای هر فردی سخت است مخصوصا اگر این بی نظمی ها در مقابل والدین منظم رخ دهد.
البته ناگفته نماند که والدین الگویی برای کودکان هستند و آن ها بیشتر مواقع به رفتارهای شما نگاه می کنند بنابراین اگر اتاق خودتان نامرتب است از کودک خود انتظار نداشته باشید که فردی منظم و مرتب باشد. عدم رعایت نظم و قوانین می تواند برای کودکان بسیار زیان بار باشد و اثرات و بار منفی بر روی زندگی آن ها می گذارد.
اهمیت آموزش نظم در کودکان
بی نظمی کودکان رفتاری است که با مرور زمان ایجاد می شود ولی اینکه معجزه شود و به مرور زمان کودک معنای نظم را بیاموزد همچین تصوری اشتباه است. منظم بودن یکی از مهارت های اکتسابی است که باید در سنین پایین آن را به کودک آموزش داد. برخی کودکان در محیطی که در آن رشد می کنند معنای نظم را متوجه می شوند برخی نیز با کمک و آموزش والدین و یا مهدکودک رفتن اما هیچ کدام فرقی ندارد مهمتر از هر چیزی آموزش آن است.
بی نظمی کودکان اگر رفع نشود و آموزش های لازم به آن ها داده نشود برای همیشه به یک خصوصیت اخلاقی منفی تبدیل می شود و در بزرگسالی نمی توانند فرد منظمی باشد که این مسئله می تواند در بسیاری از مواقع به ضرر آن ها تمام شود و در برخی از مواقع دیده شده که افراد بی نظم دچار ترد شدن می شوند و در نهایت افسرده می شوند چرا که هیچگونه اهمیتی برای ظاهر خود و پیرامون خود قائل نیستند. که با طی کردن این روند به سلامت روح و روان آن ها آسیبی جدی وارد خواهد شد.
علت بی نظمی برخی از کودکان
الگوی هر کودکی والدین و افراد خانواده و نزدیکان او هستند. هر کسی که به کودک شما نزدیک تر باشد می تواند تاثیر مستقیمی روی شکل گیری فرزند شما داشته باشد. علت های زیادی برای بی نظمی کودکان مطرح شده است که برخی از آن ها عبارتند از:
- الگوگیری از والدین
- تقلید از دوستان
- راهی برای نشان دادن اعتراض خود نسبت به رفتارهای والدین در برابر خواسته های کودکان خود.
- وابسته بودن و نیار به اینکه حتما فردی به کارهای آن ها رسیدگی کند.
- بی صبری و عجول بودن والدین زمانی که کودک وسایل و اسباب بازی های خود را در خانه ریخته تحمل بی نظمی ندارند و خودشان آن را جمع و مرتب می کنند و اجازه نمی دهند کودک کارهایش را انجام دهد.
- تحمیل و اجبار در مرتب بودن به کودکان زیر سه سال
- سختیگیری بیش از حد والدین
- مدیریت ضعیف والدین
- اختلالات روانی: پیش فعالی، اختلال روحی و روانی و افسردگی، کودکان استثنایی و…
راه هایی برای رفع بی نظمی کودکان
اما باید به والدین بگوییم که جای هیچ گونه نگرانی برای بی نظمی کودکان وجود ندارد اگر شما به موقع برای رفع بی نظمی کودک خود اقدام کنید و برای این راه باید صبر و حوصله ی زیادی داشته باشید و با روی خوش با فرزند خود رفتار کنید تا تاثیرپذیری لازم را داشته باشند.
- والدین: اول از هرچیزی باید از خودتان شروع کنید. منظم بودن والدین به شدت روی تربیت کودکان تاثیر دارد بنابراین اگر نامنظم هستید باید روندی را طی کنید و رفتار خود را در این زمینه تغییر دهید و خودتان را اصلاح کنید تا کودکتان با مشاهده رفتار شما خودش را اصلاح کند.
- آموزش: یکی از راه های مهمی که باید طی کنید آموزش می باشد و تنها نباید خواسته ی خود را مطرح کنید بلکه باید طریقه منظم بودن را برای او توضیح دهید. اول از هرچیزی از کودک بخواهید تا به شما دقت کند و کارهایی که برای مرتب کردن اتاقش لازم است را انجام دهید و در مراحل بعد آن ها را به کودک واگذار کنید تا آنچه را دیده انجام دهد.
- تعیین زمان: زمانی که کودک در حال نقاشی کشیدن می باشد و یا با اسباب بازی های خود بازی می کند نباید از او بخواهید تا وسایلش را مرتب کند بلکه باید بگویید بعد از اتمام کارهایش باید آن ها را سرجایشان بگذارد. برای و زمان تعیین کنید و بخواهید بعد از اتمام کارهایش 20 دقیقه زمان دارد تا اتاقش را مرتب کند و برای بازدید اتاقش بروید تا متوجه شود که نظم و انضباط برای شما اهمیت دارد.
- تشویق کودک: بهتر است برای تشویق کودک به مرتب و منظم بودن از کلمات خوش آیند استفاده کنید و خود را خوشحال نشان دهید و از او بابت داشتن اتاقی مرتب تشکر کنید و حتی می توانید با دادن هدایای مادی کوچک نیز او را تشویق به نظم کنید.
- برخورد با بی نظمی کودکان: متناسب با سن کودک خواسته هایتان را مطرح کنید برخی کودکان توانایی بعضی از کارها را ندارند بنابراین او را تحت فشار قرار ندهید برخی والدین برای نشان دادن مدیریت خود از تنبیه بدنی و یا خشنونت کلامی استفاده می کنند که این موضوع می تواند باعث لجبازی کودکان شود و جواب عکس به شما دهد. جدی باشید اما تهدید و خشنونت هرگز.
- بخش بندی: برخی از کودکان توانایی اینکه بتوانند کل اتاق را مرتب کنند ندارند. اتاق او را به بخش های مختلف تقسیم کنید و از او بخواهید در زمان های مختلف هر بخش را مرتب کند مثلا: اول لباس هایت را مرتب کن و سپس آشغال های اتاق را در کیسه ای قرار بده سپس اسباب بازی هایت را جمع کن و…. تقسیم بندی می تواند انجام کارها را برای او راحت تر کند.
- فداکاری: اگر فرزندتان از مسئولیتی که به او داده اید سرپیچی می کند خودتان نباید آن کار را انجام دهید. هنگامی که از فرمان شما سرپیچی کرده اند و شما خودتان را موظف می دانید آن کار را انجام دهید کودک در میابد که آنچه به زبان می آوردی با هدفتان متفاوت است و صلاحیت و مدیریت شما به مخاطره می افتد. کودک باید بداند حرف شما یکی است و باید اتاق خودش را مرتب کند اینگونه می توانید روی پذیرش مسئولیت های او نیز کار کنید.
برخوردهای نادرست با بی نظمی کودکان
- تنبیه و سرزنش آن ها
- برچسب زدن روی کودک با نام های شلخته، بی نظم، بی انضباط و…
- نادیده گرفتن بیش از حد بی نظمی کودکان
- رفتارهای سختگیرانه و خشنونت آمیز
- بر عهده گرفتن وظایف و مسئولیت های کودک
